Bart Proost – Goya. Licht en schaduw. Saga  Uitgeverij, 2025. 56 pagina’s. € 22,95

In 2023 liet Bart Proost zijn licht schijnen over de schilder Kaspar David Friedrich. De strip die Proost erover maakte liet de lezer kennis maken met de schilder en zijn oeuvre. Nu doet hij dat opnieuw, met de Spaanse schilder Francisco de Goya (1746-1828). Net als Friedrich was Goya een vakman met een carrière. Toch zou het tot zijn veertigste levensjaar duren voordat hij een van de hoogste posities bekleedde die je als kunstschilder kon bereiken: “schilder van de koning”, de tweede in rang na de officiële hofschilder. Zijn portretten van adellijken en koninklijken zijn beroemd, maar zelfs in die doeken kun je af en toe zien dat Goya niet zomaar een brave schilder was die alles op doek zette zoals hem werd opgedragen. En thuis, als graveur en schilder, had hij zelfs een zwarte kant en liet hij zien dat hij gekweld werd door demonen. Overigens niet alleen persoonlijke demonen, maar ook demonen die de samenleving kwelden, zoals oorlog, geweld, sadisme. Goya was ook niet per se een vriend van de bestaande orde, de Verlichting en de daarop volgende Franse Revolutie waren zeer aan hem besteed. Maar in een katholiek, traditioneel land als Spanje waar de Inquisitie nog een belangrijke rol speelde, kon je je daar niet vrijuit over uiten, ook niet in beeld. En dus schiep hij enkele prentenreeksen die pas na zijn dood in de openbaarheid kwamen en de erkenning kregen die ze verdienden. Ook het huis waar hij als ouder wordende man woonde, net buiten Madrid, diende om zich te uiten. Daar maakte hij muurschilderingen die tot zijn gruwelijkste en mooiste werken geteld mogen worden. Dit en nog meer heeft Proost nu in stripvorm aan het papier toevertrouwd. Voor Goya-liefhebbers zoals ik een feest van herkenning, voor argeloze striplezers met belangstelling voor schilderkunst wellicht een eye-opener. Maar hoe je het ook bekijkt, Proost laat ons wederom de grootheid van een schilder zien op geheel eigen wijze. Een knappe en prijzenswaardige prestatie.